Brinkheurnse Vrijheidsboom symboliseert met gestileerde lindeboom vruchtbaarheid en verbinding

Op zaterdagmorgen 10 december onthulde wethouder Sandra Metaal-ten Dolle nabij de Schoolpomp in Brinkheurne de eerste Vrijheidsboom Mooi in het groen en omzoomd met houtsnippers. Het is de eerste vrijheidsboom in een lange rij, want in alle negen buurtschappen verrijst een dergelijk kunstwerk. Met als kers op de taart een gezamenlijke vrijheidsboom in het Vrijheidspark, waarmee de gemeentelijke puzzel volgend jaar compleet is. Dit kunstproject vindt zijn oorsprong in 450 jaar Geboorte van Nederland, waartoe in onze gemeente al talrijke culturele activiteiten zijn ontplooid.

Op verzoek van het bestuur van Vereniging Volksfeest Brinkheurne hebben we ons als werkgroep gebogen over de invulling van het kunstwerk. Die werkgroep wordt gevormd door Gea ten Dolle, Gert Hoijtink, Sylvia Raterink, Henny Schurink en ondergetekende. Voorwaarde was dat ons gekozen onderwerp moest passen binnen het thema van de vier V’s: Vrijheid, Verdraagzaamheid, Verbondenheid en Verscheidenheid.

Na een inspirerende brainstormsessie hebben de werkgroepleden na rijp beraad gekozen voor het idee van ondergetekende, namelijk een gestileerde lindeboom. Vandaar dat ze mij gevraagd hebben om hier een en ander over toe te lichten, wat ik uiteraard graag wil doen.

Daan de Leeuw
Met ons idee over de invulling van ons onderwerp zijn we in overleg gegaan met houtkunstenaar Daan de Leeuw, die al snel op de proppen kwam met een veelbelovend ontwerp. De afgelopen maanden maakte Daan er – zoals we allemaal live op deze plek hebben kunnen aanschouwen – een prachtig kunstwerk van.

Eigenlijk liggen er meerdere redenen aan ten grondslag waarom we voor een lindeboom hebben gekozen. De lindeboom is namelijk niet alleen een symbool van vruchtbaarheid, maar óók van verbondenheid. De lindeboom heeft in dat licht bezien voor onze buurtschap dan ook een sterke cultuurhistorische betekenis. En dat óók nog eens in tweeledig opzicht.

Oude school
Om met mijn eerste beweegreden te beginnen, moeten we ver terug in de tijd.
In 1841 werd hier vlakbij een nieuwe school gebouwd op Lindevoort, zoals de omgeving bij Deunk vroeger bekend stond. Die school stond rechts naast het huidige gebouw, dat in 1933 verrees. Voor de bouw van die eerste school moest een mooie grote lindeboom het veld ruimen. Die verdwenen boom is, voor zover we in de archieven kunnen nagaan, nooit als zodanig herplant.

Wat is er daarom mooier dan deze verdwenen lindeboom – als symbool van vruchtbaarheid en verbinding – terug te laten keren in dit kunstwerk. Immers, de school stond in Brinkheurne aan de basis van bijna alle gemeenschappelijke activiteiten. (Denk aan toneel, volksfeest, kerstfeest, sinterklaasfeest, toneelavonden et cetera.) Kortom, de school was het belangrijkste bindmiddel van onze buurtschap.

Met de terugkeer van de lindeboom nabij het Schoolpomppleintje – dé symbolische plek die Brinkheurne verbindt – maken we de cirkel rond. Zelfs kunnen we dus aan de vier centraal staande V’s nóg een V toevoegen: namelijk die van Vruchtbaarheid. Je ziet dan ook het latijnse woord voor vruchtbaarheid – Fertilitas – in kapitalen in de stam gekerfd staan. Want dát vooral symboliseert de lindeboom.

De lindeboom is overigens al eeuwen het zinnebeeld voor vrouwelijke krachten, zoals schoonheid, geluk, trouw, liefde, vruchtbaarheid en troost. Dit kun je hier ook aflezen aan de wortels van de gestileerde boom, die vertakken naar die zes genoemde symbolen. In vroegere tijden werd onder de lindeboom als centrale plek in het dorp, getrouwd, gefeest en recht gesproken. Ook hierin komt het thema verbondenheid optimaal naar voren.

De oorsprong van HCR De lindeboom
In dat licht bezien is er nóg een heel mooi passend historisch aspect in dit geheel, dat ik pas later op ’t spoor kwam. En dat heeft alles te maken met hotel café restaurant De Lindeboom. Een opmerkelijk verhaal dat maar weinig inwoners kennen, dus des te mooier om dit terug te laten keren in ons kunstwerk!

We nemen voor dit curieuze verhaal wederom even een diepe duik in de historie. Volgens oude documenten zou De Lindeboom namelijk al zo’n kleine twee eeuwen geleden als herberg tussen het huidige Deunk van de familie te Voortwis én de voormalige school hebben gestaan. Op die plek stond náást de verdwenen herberg dus ook de eerder gememoreerde grote lindeboom. Naar alle waarschijnlijkheid heeft het ons zo bekende horecabedrijf dáár haar naam aan te danken.

Vijfde generatie Stemerdink

In 1856 werd de herberg annex boerderij door landbouwer en tapper Engelbertus Nijenhuis in gedeelten naar de Kottenseweg verplaatst. Steen voor steen afgebikt, gebintwerk uit elkaar gehaald en op de huidige plek aan de Kottenseweg opnieuw opgebouwd. Immers, materiaal was in die tijd duur en de lonen laag. Nadat Nijenhuis het van de hand deed is Gerrit Jan Stemerdink er in 1870 met zijn drieledige bedrijf begonnen: namelijk als boerderij, herberg en houthandel.

Inmiddels staat al de vijfde generatie Stemerdink aan het roer en hebben we bij De Lindeboom allemaal prachtige momenten beleefd, zowel persoonlijk als in familie- of verenigingsverband. Mooie herinneringen moet je koesteren, want ook dáárom zijn we hier met z’n allen! Bovendien mag dit jubilerende horecabedrijf al ruim anderhalve eeuw één van de belangrijkste verbindende schakels worden genoemd van onze mooie buurtschap.
Het aangekondigde 150-jarige jubileumfeest van De Lindeboom kon in 2020 – in die nare coronatijd – helaas niet doorgaan. Daarom is het extra fijn dat we op deze symbolische wijze onze eigen echte Lindebeumer tóch de eer en waardering kunnen geven die hij verdient.

Locatie
Dan nog even over de gekozen locatie. Als werkgroep waren we – na een   kritisch beoordeling van diverse opties – unaniem van mening dat deze plek de meest passende is voor onze vrijheidsboom. Op de hoek van De Slingeweg/Meester Brouwerlaan, nabij de driehoek met de Schoolpomp, waar de hoofdaders van Brinkheurne samenkomen. Kortom, hét centrale en verbindende punt van onze buurtschap.

Na 181 jaar hebben we dan eindelijk onze lindeboom terug, als symbool van alles wat ons verbindt. Dat-ie maar voor veel vruchtbaarheid mag zorgen in onze buurtschap. FERTILITAS!

Namens de werkgroep Vrijheidsboom,
Jan Heijnen

(Foto’s: Jan Heijnen)

Bezoek ook ons Snuutjesboek:

Aankomende activiteiten

mei
8
do
14:00 Ouderenmiddag, ook leuk als je w... @ De Witte Poorte
Ouderenmiddag, ook leuk als je w... @ De Witte Poorte
mei 8 @ 14:00
Deze middag is er een voorstelling van de natuurtuin de Weerkamp. Belangstellenden zijn van harte welkom. Ook jongere inwoners